Steyr AUG (Armee Universal Gewehr) to austriacki karabinek szturmowy przyjęty na uzbrojenie w 1977 roku, stanowiący rewolucję dzięki zastosowaniu innowacyjnej konfiguracji bullpup. W tej konstrukcji mechanizm spustowy i zamek znajdują się za chwytem pistoletowym, co skraca długość całkowitą broni bez redukcji lufy – idealne do działań w ciasnych przestrzeniach. Strzela amunicją 5.56×45 mm NATO, zapewniając skuteczność balistyczną i kompatybilność z amunicją sojuszniczą. Jego modułowa budowa umożliwia szybką zmianę lufy (od 350 do 621 mm) oraz konwersję pomiędzy wersjami: karabinu głównego, karabinu maszynowego (LMG) lub submachiny (SMG). Polimerowa komora zamkowa redukuje wagę (~3.6 kg), a przezroczyste magazynki (pojemność 30 lub 42 naboje) pozwalają na kontrolę amunicji. Zintegrowana optyka 1.5x (z zapasowymi muszką i szczerbinką) oraz ergonomiczny chwyt transportowy podkreślają funkcjonalność. Steyr AUG zdobył popularność w ponad 40 krajach (m.in. Australia, Austria, Irlandia) dzięki niezawodności w ekstremalnych warunkach – od pustyń po dżungle.
Historia i ewolucja konstrukcji
Projekt pod kierownictwem Horsta Wespia i Karla Wagnera odpowiadał na zapotrzebowanie armii austriackiej na nowoczesną broń zastępującą karabiny FN FAL. Kluczowe innowacje:
- Pierwszy seryjny bullpup NATO – skrócenie broni o 25% w porównaniu do konwencjonalnych karabinków.
- System Quick Change Barrel – wymiana lufy bez narzędzi w < 10 sekund.
- Integracja osłony przeciwpyłowej z chwytem transportowym.
Wersje rozwojowe
- AUG A1 (1977): wersja podstawowa z optyką na stałe.
- AUG A2 (1997): zdejmowana szyna Picatinny zamiast optyki.
- AUG A3 (2005): modułowe szyny MIL-STD-1913 na korpusie i komorze zamkowej.
Mechanizm i specyfikacja techniczna
Steyr AUG działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z krótkim skokiem tłoka, z ryglowaniem obrotowym zamka (4 rygle). Zasilany jest z dwurzędowych magazynków z tworzywa sztucznego. Parametry:
- Kaliber: 5.56×45 mm NATO (556).
- Prędkość początkowa pocisku: 940 m/s (dla lufy 508 mm).
- Szybkostrzelność praktyczna: 650 strz./min.
- Zasięg skuteczny: 450–600 m.
Bezpiecznik i modyfikacje
Bezpiecznik skrzydełkowy (po obu stronach komory) blokuje spust. Wersja A3 M1 obsługuje wymienne moduły spustowe (SA/LA), a warianty cywilne (np. AUG Z) mają półautomatyczne działanie dla rynku komercyjnego.
Zastosowanie i wpływ na rynek
Jako broń podstawowa sił zbrojnych, AUG sprawdził się w konfliktach takich jak wojna w Afganistanie czy misje ONZ. Jego ergonomia zmniejsza zmęczenie przy długotrwałym noszeniu, a balistyka 5.56 NATO gwarantuje penetrację lekkich osłon. Wersje policyjne (np. AUG Para z lufą 350 mm) zyskują popularność w jednostkach antyterrorystycznych. Konstrukcja wpłynęła na projekty jak IWI Tavor czy FN F2000, utrwalając bullpup jako realną alternatywę. W Polsce używany m.in. przez GROM.
- Zalety: kompaktowość, niska masa, łatwa konserwacja.
- Ograniczenia: brak ambidekstrycznej obsługi w wersjach A1/A2 (naprawione w A3), wyższy koszt niż AR-15.
Steyr AUG pozostaje ikoną współczesnej inżynierii zbrojeniowej, łącząc innowacyjność konfiguracji bullpup z niezawodnością w każdym środowisku. Jego modułowość umożliwia adaptację do zróżnicowanych misji – od walki miejskiej po operacje specjalne. Mimo konkurencji platform modułowych (np. HK416), unikalna ergonomia i celność (zwłaszcza z fabryczną optyką) utrzymują go w arsenale elitarnych formacji. Kluczowym atutem jest kompatybilność z amunicją 5.56 NATO, zapewniająca logistyczną synergię w koalicjach. Dla strzelców cywilnych wersje półautomatyczne oferują precyzję i ergonomię niedostępną w konwencjonalnych karabinkach, cementując status AUG jako legendarnego rozwiązania w historii broni strzeleckiej.
