Vepr (ros. Вепрь – dzik) to seria rosyjskich samopowtarzalnych strzelb i karabinów sportowo-myśliwskich, opracowanych przez zakłady zbrojeniowe Mołot w Wiatkich Polanach. Konstrukcyjnie bazują one na sprawdzonej, ciężkiej lufie i zamek zamknięty w czasie strzału, co zapewnia wysoką niezawodność i trwałość. Seria obejmuje m.in. kultowy model Vepr 12 – strzelbę samopowtarzalną zasilaną magazynkiem pudełkowym, przystosowaną głównie do amunicji śrutowej kalibru 12/76, oraz wersję Vepr 7.62, wykorzystującą nabój karabinowy 7,62x39 mm, popularny w konstrukcjach typu AK. Głównymi zaletami broni marki Vepr są: masywna konstrukcja tłumiąca odrzut, ergonomiczne drewniane lub polimerowe łoże, oraz kompatybilność z magazynkami od karabinków RPK (dla wersji 7,62 mm) lub dedykowanymi magazynkami wysokopojemnościowymi (dla strzelb). Projekt powstał jako cywilna adaptacja wojskowego RPK, zachowując jego prostotę obsługi i odporność na trudne warunki, co predysponuje go do zastosowań myśliwskich, sportowych (np. IPSC Shotgun) oraz jako broń zabezpieczająca.
Konstrukcja i mechanizm działania
Podstawę działania systemu Vepr stanowi automatyka wykorzystująca energię gazów prochowych odprowadzanych przez boczny otwór w lufie, z krótkim skokiem tłoka gazowego. Rozwiązanie to minimalizuje odczuwalny odrzut i zwiększa żywotność komponentów.
Kluczowe elementy techniczne
- Zamek i zespół ryglowy: Lity, masywny zamek ryglowany poprzez obrót (dwóch ryglowców), wzorowany na rozwiązaniach z RPK, gwarantujący stabilność nawet przy intensywnym ogniu ciągłym.
- Zasilanie: W zależności od wersji – magazynki pudełkowe (Vepr 12: 5–12 nabojów kal. 12 ga; Vepr 7.62: 5–30 nabojów 7,62x39 mm) lub bębnowe (tylko strzelby).
- Zabezpieczenia: Manualny bezpiecznik przełączany kciukiem (lewa strona odbiornika) blokujący język spustowy i zamek.
Warianty i zastosowania praktyczne
Seria Vepr oferuje modele dedykowane różnym potrzebom użytkowników, od polowań po dynamiczne strzelanie sportowe.
Vepr 12 – król strzelb samopowtarzalnych
Ta strzelba samopowtarzalna dominuje w konkurencjach dynamicznych (np. 3-Gun) dzięki szybkocykliczności (do 300 strz./min) i stabilności przy strzelaniu śrutem. Wyposażona jest w lufę chromowaną (długość 430–730 mm), regulowany układ gazowy (dostosowuje się do mocy amunicji) i szynę Picatinny na górze odbiornika. Popularne modyfikacje obejmują wymianę chwytu przedniego czy zastosowanie kolby teleskopowej.
Vepr 7.62 – precyzja w karabinowym wydaniu
Wersja kalibru 7,62x39 mm łączy celność typową dla karabinów wyborowych (dzięki ciężkiej lufie) z niezawodnością systemu AK. Idealna do polowań na średnią zwierzynę (do 300 m) oraz strzelania precyzyjnego. Oferuje lufy o długości 520–590 mm, często z gwintem M14x1 LH do montażu tłumika dźwięku.
Zalety i ograniczenia w użytkowaniu
- Atuty: Nadzwyczajna wytrzymałość (resource nawet 20 000 nabojów), łatwość konserwacji, szeroka akceptacja amunicji (w tym stalowej łuski), niskie koszty eksploatacji.
- Wyzwania: Znaczna masa (Vepr 12: ~4,5 kg; Vepr 7.62: ~5 kg), ograniczona dostępność części zamiennych poza Rosją po 2014 r., brak fabrycznych opcji mocowania bagnetu.
Podsumowując, seria Vepr stanowi uniwersalną platformę broni długiej, łączącą rosyjską niezawodność z funkcjonalnością wymaganą przez myśliwych i sportowców. Model Vepr 12 wyznaczył standardy dla współczesnych strzelb samopowtarzalnych, oferując dynamiczne możliwości w strzelaniu śrutem, podczas gdy Vepr 7.62 zapewnia celność i moc w karabinowym kalibrze. Pomimo wyzwań logistycznych związanych z sankcjami, konstrukcje te pozostają cenione za swoją mechanicznie prostą, a przez to niezniszczalną budowę, potwierdzając zasadę, że w przypadku broni bojowej pochodzenia radzieckiego "mniej" często znaczy "więcej". Ich dziedzictwo jako cywilnych adaptacji systemu RPK gwarantuje trwałe miejsce w historii współczesnej inżynierii zbrojeniowej.
